زانوی ضربدری یک ناهنجاری شایع در اندام تحتانی است، در افراد مبتلا به زانوی ضربدری یا ژنووالگوم در حالی که زانوها به هم چسبیده‌اند پاها با فاصله از هم قرار می‌گیرند و شکل حرف X را به خود می‌گیرند. به طور کلی نوزادان با پای پرانتزی به دنیا می‌آیند که علت آن جمع شدن آنها در رحم مادر است و در حدود یک تا یک و نیم سالگی که کودک شروع به راه رفتن می‌کند اندام‌های تحتانی شروع به صاف شدن می‌کنند و در سن سه سالگی زانوها کمی ضربدری می‌شود. با شروع بلوغ مجددا امتداد اندام‌ها مستقیم می‌گردد.
پس می‌توان گفت که در حدود 2 تا 6 سالگی کودکان به صورت طبیعی ممکن است مقداری ژنووالگوم یا زانوی ضربدری داشته باشند که نمای مشخصه آن شلی رباط‌ها، قرینه بودن و نداشتن درد و محدودیت در فعالیت‌ها می‌باشد. در این موارد هیچ گونه درمانی لازم نمی‌باشد و بررسی سالانه کفایت می‌کند. در مقابل در نوجوانان ممکن است ژنووالگوم یک بیماری بی‌خطر و خودمحدود شونده نباشد و خود را با اختلال در راه رفتن، درد جلوی زانو و گاها ناپایداری استخوان کشکک نشان دهد.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#48bcd9″]
زانوی ضربدری عارضه‌ای است که در آن در حالی که زانوها به هم چسبیده‌اند، مچ‌های پا از هم فاصله دارند و پا به سمت داخل می‌رود. شایع‌ترین دلیل این ناهنجاری، رشد نامتناسب استخوان قسمت تحتانی پا و ضعف رباط‌های پا است. دکتر مؤیدفر جراح ارتوپد و فوق تخصص زانو بیان می‌دارد که موارد خفیف پس از گذشت دوران کودکی و با تقویت استخوانها، رباط‌ها و عضلات برطرف می‌شود و هماهنگی بین این اعضای بدن افزایش می‌یابد. موارد شدیدتر و جدی‌تر می‌تواند با انجام تمرینات تقویتی یا انجام عمل جراحی استئوتومی اصلاح شود.
برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره نحوه تشخیص و روند درمان و یا رزرو نوبت می‌توانید با شماره‌های 03131315870 – 03131315871 تماس حاصل نمایید.[/alert]
زانوی ضربدری
در اصطلاح پزشکی به زانوی ضربدری، ژنووالگوم گفته می‌شود و یک ناهنجاری استخوانی است که در آن در حالی که فرد ایستاده است و مچ‌های پاهای او از هم فاصله دارند، زانوهای او به هم چسبیده‌اند. اغلب این عارضه در کودکان در حالی که ایستاده‌اند و پاهای آنها به سمت داخل است دیده می‌شود. این وضعیت به کودکان نوپا کمک می‌کند تا تعادل خود را در هنگام ایستادن، راه رفتن و دویدن در سال‌های اولیه حفظ کنند.
با رشد کودک و در سنین 7 – 8 سالگی، این وضعیت خودبه‌خود اصلاح می‌شود و حالتی که در آن وزن به صورت مساوی روی پاها تقسیم می‌شود شکل می‌گیرد. کودک می‌آموزد که با قرار دادن صحیح پا روی زمین تعادل خود را حفظ کند و زانوهای خود را به سمت داخل نبرد. البته، اگر ضربدری بودن زانو پس از سنین رشد کودکی و بعد از آن ادامه داشت احتمالاً باید مورد ارزیابی پزشکی قرار گیرد.
چه چیزی می‌تواند باعث زانوی ضربدری یا ژنووالگوم شود؟
زانوی ضربدری به میزان مختصر و حدود هشت درجه در کودکان امری عادی است ولی در موارد شدید علت زانوی ضربدری می‌تواند به دلیل برخی بیماری‌های زمینه‌ای باشد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیماری ریکست مقاوم به ویتامین دی
- بیماری‌های ژنتیکی
- چاقی و وزن زیاد
- آسیب‌دیدگی صفحه رشد استخوانها در نزدیک مفصل زانو و آرتروزهای شدید در بزرگسالان
علائم زانوی ضربدری چیست؟
در زانوی ضربدری شدید هنگام راه رفتن، کودک اندام را جهت جلوگیری از برخورد زانوها به صورت دایره‌ای بلند کرده و به جلو می‌گذارد. همچنین صاف بودن کف پا از دیگر علائم زانوی ضربدری است؛ کودکان مبتلا به زانوی ضربدری دچار کف پای صاف می‌گردند و ممکن است دچار درد زانو یا کف پا شوند.
زانوی ضربدری چگونه تشخیص داده می‌شود؟
وقتی که زانوی ضربدری به عنوان یک اختلال و ناهنجاری شناسایی شد، انجام معاینات بالینی ضرورت می‌یابد. در این معاینات، الگوی راه رفتن و ایستادن، اندازه‌گیری زاویه زانو و مچ پا نیز مشاهده می‌شود.
زانوی ضربدری با اندازه‌گیری قد، تراز پاها، تقارن زانوها و الگوی راه رفتن و ایستادن تأیید می‌شود. عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس نیز در صورت لزوم انجام می‌شود.
زانوی ضربدری چگونه اصلاح می‌شود؟
از آنجا که پای ضربدری در کودکان در حال رشد طبیعی است، بررسی آن در سنین اولیه توصیه می‌شود. اگر ضربدری بودن زانو باقی ماند و خودبه‌خود اصلاح نشد، درمان‌های اصلاحی خاص و انجام اقدامات ترمیمی توصیه می‌شود.
می‌توان بصورت اولیه با درمان علل زمینه‌ای همچون اصلاح اختلالات تغذیه‌ای، تجویز ویتامین دی و سی و همچنین تقویت عضلات اطراف زانو و لگن و بهبود سبک زندگی و فیزیوتراپی از دردها و ناتوانی کودک بکاهیم.
در موارد مقاوم به درمان و علامت‌دار در کودکان در حال رشد از عمل جراحی هدایت رشد که به تدریج و با رشد کودک این مشکل را اصلاح می‌کنیم، استفاده کنیم. در موارد بعد از سن رشد و در بزرگسالان با استفاده از عمل استئوتومی یا اصلاح امتداد استخوانی، بدشکلی استخوان اصلاح می‌گردد.
تمرین ورزشی برای تقویت عضلات اطراف زانو در زانوی ضربدری
تمرین شماره یک برای درمان زانوی ضربدری: بالا بردن پا به صورت مستقیم برای عضلات جلویی ران
- روی یک صندلی بنشینید به طوری که کف پای شما روی سطح زمین قرار گرفته باشد. یک پا را صاف کرده و بلند کرده، این حالت را حفظ کرده و سپس پا را پایین بیاورید.
- به پشت دراز بکشید. یک پا را در حالی که زانوی خود را صاف کرده‌اید بالا ببرید، این حالت را حفظ کرده و دوباره پا را پایین بیاورید.
تمرین شماره دو برای قوی کردن عضلات پشت ران
- بایستید و یک پا را به سمت پشت خم کنید و سعی کنید پا را بصورت صاف به سمت عقب ببرید.
- مشابه این حرکت را در حالی که روی شکم خوابیده‌اید انجام دهید.
انجام این تمرینات ورزشی با تکرار 10 مرتبه‌ای برای هر پا و اضافه کردن تدریجی وزنه در هنگام انجام تمرینات می‌تواند مؤثر باشد.
اسکات نیمه، استپ آپ، توپ ارتوپدی و تمرینات ورزشی در استخر می‌تواند برای تقویت عضلات در زانوی ضربدری مؤثر باشد که باید تحت نظر متخصص انجام شود.
عمل جراحی برای اصلاح زانوی ضربدری
در مواردی که حالت ضربدری زانو شدید است و تا سنین بزرگسالی باقی مانده است یا زمانی که بیماری‌های زمینه‌ای باعث ایجاد این ناهنجاری شده است، انجام عمل جراحی ترمیمی برای درمان زانوی ضربدری مورد توجه قرار می‌گیرد.
عمل‌های جراحی اصلاحی برای درمان زانوی ضربدری عبارتند از:
- هدایت رشد: در این روش، صفحه رشد در سمت بیرون زانو بصورت موقت یا دائم متوقف می‌گردد تا با ادامه رشد کجی زانو به تدریج اصلاح گردد که این جراحی در کودکان در حال رشد و در دوران نوجوانی اصلاح می‌گردد.
- استئوتومی زانو: ابتدا قبل از جراحی میزان انحراف و میزانی که اصلاح باید صورت پذیرد اندازه‌گیری شده و در حین جراحی با برش استخوان و اصلاح امتداد استخوان به میزان محاسبه شده توسط پیچ و پلاک محکم می‌گردد پس از عمل جراحی استفاده از تمرینات تقویتی جهت تاثیر برای بهبود عملکرد اندام، الزامی است.
نحوه انجام عمل‌های جراحی
عمل جراحی استئوتومی زانو معمولاً بین یک تا دو ساعت طول می‌کشد. جراح یک شکاف کوچک در جلوی زانو در زیر کشکک زانو ایجاد می‌کند. وی با استفاده از سیم راهنما (گاید وایر) اندازه استخوان گوه‌ای شکل را که باید برداشته شود تعیین می‌کند. با یک اره نوسانی، جراح امتداد سیم راهنما را برش می‌دهد و سپس یک تکه گوه‌ای شکل از استخوان را برمی‌دارد. جراح استخوانها را روی هم قرار داده به طوری که فضای گوه برداشته‌شده پر شود و یک صفحه و پیچ برای نگهداری استخوانها تا زمان بهبودی کامل عمل استئوتومی در زانو قرار می‌دهد.
معمولاً عمل‌های جراحی برای اصلاح زانوی ضربدری و انجام تمرینات فیزیکی پس از آن نتایج خوبی به دنبال خواهد داشت. ابزارهای پزشک برای مراقبت‌های پس از عمل مانند اسپلینت و وسایل دیگر مورداستفاده قرار می‌گیرند. تحرک زانو، تمرینات تعادلی و تقویتی، آموزش نحوه صحیح ایستادن، راه رفتن و تقسیم صحیح وزن روی زانوها برای تسریع در روند بهبودی مؤثر باید انجام شود.
بازتاب: پا یا زانوی ضربدری، درمان و دلایل آن - کلینیک فیزیوتراپی بازتوان
بازتاب: درمان زانو و پای ضربدری با فیزیوتراپی،حرکات اصلاحی و ورزش - کلینیک فیزیوتراپی پیشرفته شمیم
بازتاب: درمان زانو و پای ضربدری در کودکان و بزرگسالان - مرجع کامل بیماری های اسکلتی و عضلانی ایران
بازتاب: درمان زانو ضربدری - کلینیک پروفسور فروغ
بازتاب: درمان پا و زانوی ضربدری در کودکان و بزرگسالان - متخصص ارتوپد و جراح زانو: دکتر وریانی
بازتاب: درمان زانو و پای ضربدری کودکان و بزرگسالان بدون جراحی - متخصص کمردرد، دیسک کمر و ستون فقرات: دکتر رئیس السادات
بازتاب: درمان زانو و پای ضربدری با فیزیوتراپی، حرکات اصلاحی و ورزش - کلینیک فیزیوتراپی و گفتاردرمانی آرمانی
سلام وقتتون بخیر
من ٥ روزه جراحی کردم ژنوالگوم میخواستم بدونم چه مدت طول میکشه تا به زندگیه عادی برگردم واینکه آیا بعدا مشکلات جدیدی برام بوجود نمیاد؟؟