زانو درد عارضه متداولی است که در میان تمام گروه‌های سنی رواج دارد. زانو درد می‌تواند به علت آسیب‌هایی مانند پارگی رباط یا غضروف، پارگی مینیسک زانو یا نتیجه ابتلا به عارضه‌هایی چون آرتریت (التهاب مفصل)، نقرس و عفونت ایجاد شود.
سندرم درد پاتلوفمورال (زانوی دوندگان) یکی از شایع‌ترین علل درد زانو، به‌خصوص در بین ورزشکاران، جوانان فعال، افراد بزرگ‌سال و کسانی که کار فیزیکی دارند، می‌باشد. درد و التهاب کشکک زانو بیشتر در زنان دیده‌شده و در حدود 20 تا 25 درصد از دلایل زانودرد را پوشش می‌دهد.
غضروف ها بافت هایی هستند که به مفصل متصل شده اند و باعث نرمی کشکک زانو و حرکت آن می شوند دو نوع غضروف در مفصل زانو وجود دارد غضروف های نرم وغضروف های سخت. قسمت های هلالی، پدهای انعطاف پذیر در ناحیه خارجی و داخلی مفصل زانو وجود دارد، که به آن غضروف های مینیسک زانو گفته می شود. غضروف های براق، نرم و سختی هم درانتهای استخوان های زانو قرار گرفته است که به آنها غضروف های مفصل گفته می شود. شایع‌ترین علائم پارگی مینیسک زانو عبارتند از:
- درد
- سفتی و تورم
- قفل شدگی یا گرفتگی زانو
- احساس خالی کردن زانو
- مشکل در حرکت دادن زانو و محدود شدن دامنه حرکتی آن
بسیاری از انواع زانو درد جزیی را میتوان به خوبی با درمان درد زانو بروش خانگی صحیح و مراقبت از خود درمان نمود. فیزیوتراپی و زانوبند یا بریس زانو نیز به تسکین زانو درد شدید و مزمن کمک میکند. با این حال در بعضی موارد انجام جراحی ترمیمی ضرورت می‌یابد.
ممکن است درد در پشت زانو نیز اتفاق بیفتد. درد در ناحیه پشت زانو به درد یا ناراحتی در پشت زانوی مفصل گفته می‌شود. این درد ممکن است با یا بدون حرکت رخ دهد و می‌تواند به حدی شدید باشد که موجب محدودیت حرکت شود. درد پشت زانو غیر معمول نمی‌باشد، اما می‌تواند موجب آسیب و محدودیت در حرکت پا گردد. تشخیص مناسب و واضح دلایل درد پشت زانو بسیار مهم و حیاتی است.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#42cad6″]مژده ما به بیماران مبتلا به زانو دردی که به کلینیک ما مراجعه می‌کنند این است که دردشان با بهره‌گیری از شیوه‌های درمانی کارآمد تسکین خواهد یافت. در این عارضه نیز مانند تمام آسیب‌های اسکلتی عضلانی، تشخیص صحیح نقشی کلیدی در مدیریت مؤثر زانو درد دارد. ایشان بر مبنای نتایج معاینات و آزمایش‌ها و اهداف بیمار، برنامه درمانی منحصر به فردی مانند فیزیوتراپی، مصرف دارو و شاید عمل جراحي را برای بیمار در نظر بگیرند. که بر بازیابی دامنه حرکتی طبیعی، تقویت زانو و کاهش احتمال تشدید درد متمرکز است. برای رزرو نوبت می‌تواند با شماره‌های 03131315870 –03131315871 تماس حاصل نمایید. [/alert]
علائم و نشانه ها
موقعیت و شدت زانو درد بسته به علت زانو درد متغیر است. نشانه‌ها و علائم معمول همراه با زانو درد عبارت‌اند از:
- ورم و سفتی
- قرمزی زانو و گرم بودن زانو در زمان لمس کردن
- ضعف یا ناپایداری
- صدای از جا درآمدن یا خرد شدن
- ناتوانی در صاف کردن کامل زانو
- درد در ناحیه پشت زانو
علت ها و دلایل
بروز سانحه و آسیب، مشکلات مکانیکی، ابتلا به انواع آرتریت و دیگر عارضه‌ها از علل زانو درد به شمار می‌رود.
صدمه و آسیب‌ها
صدمه دیدن زانو می‌تواند آسیب هر کدام از رباط‌ها، تاندون‌ها یا بورس‌ها (کیسه‌های پر از مایع) اطراف مفصل زانو و همچنین استخوان‌ها، غضروف‌ها و رباط‌های تشکیل دهنده این مفصل را به دنبال داشته باشد. در ادامه به شماری از صدمه‌های رایج زانو اشاره می‌کنیم:
صدمه دیدن رباط صلیبی قدامی (ACL). در این مورد رباط صلیبی قدامی، یکی از چهار رباط اتصال دهنده استخوان درشت نی به استخوان ران، پاره می‌شود. آسیب دیدگی و پارگی رباط صلیبی قدامی در میان ورزشکاران رشته‌هایی چون بستکبال، راگبی، فوتبال یا دیگر رشته‌هایی که لزوماً همراه با تغییر جهت ناگهانی‌اند، شیوع بالایی دارد.
پارگی مینیسک. مینیسک از غضروف ارتجاعی محکمی تشکیل می‌شود که مانند ضربه‌گیر بین استخوان درشت نی و ران عمل میکند. مینیسک در صورت چرخاندن ناگهانی زانو هنگام تحمیل وزن بر آن پاره می‌شود و بیمار درد مینیسک زانو را تجربه میکند .
التهاب بورس (بورسیت) زانو. بعضی از آسیب‌های زانو به التهاب بورس دامن می‌زند؛ بورس‌ها کیسه‌های کوچک مملو از مایعی هستند که از بیرون زانو محافظت می‌کنند و آن را به گونه‌ای می‌پوشانند که تاندون‌هاو رباط‌ها بتوانند به راحتی روی مفصل بلغزند.
التهاب تاندون کشکک زانو (تاندونیت پاتلا). التهاب و تحریک یک یا چند تاندون، یعنی بافت‌های فیبری ضخیم پیونددهنده عضله به استخوان، را تاندونیت گویند. دوندگان، اسکی بازان، دوچرخه سواران و افراد شرکت کننده در ورزش‌ها و فعالیت‌های شامل پرش مستعد ابتلا به التهاب تاندون کشکک زانو یا پاتلا و نیازمند درمان کشیدگی تاندون زانو هستند؛ این تاندون عضله چهارسر واقع در جلوی ران را به استخوان درشت نی متصل میکند.
مشکلات مکانیکی
موارد زیر مثال‌هایی از مشکلات مکانیکی دامن زننده به درد زانو محسوب می‌شود:
جسم رها و شناور. صدمه دیدن یا تحلیل رفتن اسخوان یا غضروف گاهی اوقات باعث می‌شود که قطعه‌ای از استخوان یا غضروف بشکند و در فضای مفصل شناور شود. این امر به خودی خود مشکلی ایجاد نمی‌کند مگر آن که جسم شناور حرکن مفصل زانو را مختل سازد؛ در این حالت تأثیر آن مانند زمانی است که جسمی مانند مداد در لولای در گیر کرده باشد.
سندرم نوار ایلیوتیبیال (درشت نی‌ای ـ لگنی). این سندرم زمانی رخ می‌دهد که رباط کشیده شده از خارج استخوان لگن تا خارج استخوان درشت نی (نوار ایلیوتیبیال) آن‌قدر سفت شود که روی قسمت خارجی استخوان ران ساییده شود. احتمال بروز این عارضه در میان دوندگان دوی مقاومت و ماراتون بسیار بالا است.
از جا دررفتن کاسه زانو. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که استخوان سه گوش (پاتلا یا کشکک) پوشاننده جلوی زانو از جای خود خارج شود و به سمتی، معمولاً رو به خارج زانو، بلغزد. کاسه زانو در بعضی موارد در حالت دررفته باقی می‌ماند و بیمار خود می‌تواند دررفتگی را مشاهده کند.
درد مفصل ران و یا کف پا. درد مفصل ران یا کف پا باعث می‌شود تا بیمار جهت تحمل درد کمتر شیوه راه رفتن خود را تغییر دهد. اما این شیوه جدید و نامناسب گام برداشتن فشار مضاعفی را بر مفصل زانو تحمیل میکند. مشکلات کف پا یا مفصل ران گاهی اوقات در زانو انتشار می‌یابد و با درد ارجاعی مواجه می‌شویم.
انواع آرتریت (التهاب مفصل)
بیش از صد نوع آرتریت وجود دارد، گونه‌هایی که ابتلا به آنها احتمال آسیب دیدن زانو را به دنبال دارد، عبارت‌اند از:
استئوآرتریت (آرتروز). این نوع آرتریت که از آن با اصطلاح آرتریت تحلیل برنده و فرسایشی نیز یاد می‌کنند، رایج‌ترین نوع آرتریت است. آرتروز عارضه‌ای فرسایشی است که در نتیجه تخریب غضروف در اثر استفاده مفرط و بالا رفتن سن رخ می‌دهد.
آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی). ناتوان کننده‌ترین گونه آرتریت، روماتیسم مفصلی است. این عارضه خودایمنی تقریباً به تمام مفصل‌های بدن، از جمله زانو، آسیب می‌زند. اگرچه روماتیسم مفصلی یک بیماری مزمن است، اما شدت آن معمولاً متغیر است و گاهی حالت رفت و برگشتی دارد. داروی مناسب بخش مهمی در درمان آرتروز زانو است. انواع متعددی از داروها در کاهش درد ناشی از آرتروز زانو موثر هستند. به دلیل اینکه افراد به داروها واکنش متفاوتی نشان می‌دهند، ما با بررسی واکنش‌های شما، داروها و دورز مصرفی بی خطر و موثر را برایتان تجویز می کنیم.
نقرس. این گونه از آرتریت زمانی بروز می‌یابد که کریستال‌های اسید اوریک درون مفصل ایجاد و انباشته شود. اگرچه نقرس عمدتاً بر انگشت شست پا اثر می‌گذارد و موجب التهاب و درد شست پا می شود، اما گاهی به زانو نیز صدمه می‌زند.
نقرس کاذب. نقرس کاذب، که گاهی اوقات به اشتباه نقرس تشخیص داده می‌شود، از رسوب کریستال‌های حاوی کلسیم در مایع مفصلی نشأت می‌گیرد. زانو مفصلی است که بیش از دیگر مفاصل در معرض ابتلا به نقرس کاذب قرار دارد.
آرتریت عفونی یا عفونت مفصل. گاهی مفصل زانو عفونی می‌شود و در نتیجه با ورم، درد و قرمزی زانو روبه‌رو می‌شویم. معمولاً هیچ ضربه‌ای پیش از شروع درد به زانو وارد نمی‌شود. آرتریت عفونی غالباً همراه با تب است.
عوامل
عامل‌هایی که خطر بروز مشکلات زانو را افزایش می‌دهد، شامل موارد زیر می‌شود:
اضافه وزن: اضافه وزن یا چاقی فشار روی مفصل‌های زانو را، حتی هنگام انجام فعالیت‌های معمولی و ساده‌ای مانند راه رفتن یا بالا و پایین رفتن از پله‌ها افزایش می‌دهد. ضمناً این عامل خطر ابتلا به آرتروز زانو را نیز به دلیل تسریع فرایند متلاشی شدن غضروف مفصلی افزایش می‌دهد.
مشکلات زیست ـ مکانیکی. بدشکلی‌های ساختاری خاصی مانند کوتاه‌تر بودن یک پا نسبت به پای دیگر، هم محور و منظم نبودن زانو و حتی صافی کف پا، فرد را مستعد ابتلا به مشکلات زانو می‌سازد.
قوی یا منعطف نبودن عضله. عدم انعطاف‌پذیری و ضعف عضلانی از دلایل اصلی صدمه دیدن زانو به شمار می‌رود. عضله‌های ضعیف یا سفت چون فشار اعمال شده روی این مفصل را به میزان کافی جذب نمی‌کنند، چنان که باید از زانو حمایت نمی‌کنند.
ورزش‌های خاص. بعضی ورزش‌ها فشار بیشتری را به زانو وارد می‌کنند. اسکی آلپاین با توجه به سفت بودن بوت‌ها و احتمال بالای سقوط، روی پاشنه چرخیدن‌ها و پرش‌های بازی بسکتبال و ضربه دیدن مکرر زانو هنگام دویدن همگی خطر صدمه دیدن زانو را افزایش می‌دهد.
آسیب‌دیدگی . آسیب‌دیدگی پیشین زانو احتمال صدمه دیدن مجدد زانو را افزایش می‌دهد.
زمان مراجعه به پزشک
در صورت مواجهه با موارد زیر جهت درمان زانودرد به پزشک مراجعه کنید:
- ناتوانی زانو در تحمل وزن
- ورم قابل توجه زانو
- ناتوانی در صاف کردن یا خم کردن کامل زانو
- مشاهده بدشکلی آشکار در پا یا زانو
- تب داشتن به علاوه قرمزی، درد و ورم زانو
- “خالی کردن زانو” و احساس ناپایداری در مفصل زانو
تشخیص
آزمایش‌های تشخیصی درد مزمن زانو با توجه به علت بروز درد متفاوت است. آزمایش خون، معاینه، پرتونگاری (اشعه ایکس)، سی.تی. اسکن یا ام.آر.آی. و دیگر روش‌های تصویربرداری در تشخیص و رفع زانو درد کاربرد دارند. پزشک بسته به حدس خود در مورد منشأ زانو درد مزمن دستور انجام آزمایشی خاص را می‌دهد.
راه ها و روش های درمان
از درمان زانو درد میتوان گفت که متخصصین فیزیوتراپی در ارزیابی و مدیریت زانو درد آموزش می‌بینند. معاینه کامل زانو عامل های ایجاد زانو درد را مشخص می‌سازد و متخصص بر مبنای این یافته‌ها برنامه درمانی منحصر به فردی را برای کسب سلامتی هر چه سریع‌تر بیمار تهیه میکند. ضمناً متخصص فیزیوتراپی وجود مشکل در دیگر نقاط بدن به جز زانو جهت درک علت درد زانو را نیز بررسی میکند، برای مثال مشکل زیست ـ مکانیکی کف پا هم در بروز عارضه زانو نقش دارد و هم به نقص عملکرد مفصل ران می‌انجامد. مدیریت تمام ناحیه‌های دچار مشکل در برنامه درمانی لحاظ می‌شود.
برنامه درمانی رفع زانو درد تهیه شده از سوی متخصص فیزیوتراپی مجرب معمولاً شامل برنامه تمرینی مخصوصی می‌شود که به رفع مشکل ناحیه‌های معینی از بدن می‌پردازد. حرکت‌های کششی، تقویتی، تعادل و اصلاح حالت اندامی در برنامه تمرینی گنجانده می‌شود. ماساژ بافت نرم، متحرک‌سازی، برق درمانی، درمان با گرما و یا سرما، شوک ویو تراپی، اولتراسوند، طب سوزنی و مغناطیس درمانی نیز برای رفع زانو درد می‌تواند مفید باشد. متخصصین فیزیوتراپی برنامه‌های توان‌بخشی پس از جراحی مفصل زانو را نیز تهیه می‌کنند.
درد زانو بسته به عارضه اصلی دامن زننده به درد پس از چند جلسه فیزیوتراپی بهبود می‌یابد. بااین حال متخصصین ما به منظور پیشگیری از آسیب دیدگی مجدد و کمک به بیمارانی که قصد بهبود بخشیدن اجرای حرکات ورزش زانو درد یا انجام فعالیت‌های روزانه خود را دارند همچنان آماده یاری بیماران هستند و آنان را تنها نمیگذارند. نقش نرمش و تمرین کردن در پیشگیری از بروز زانو درد به اثبات رسیده است. متخصص فیزیوتراپی به شما کمک میکند تا برنامه تمرینی متناسب و ورزش زانو درد با نیازهای خود را طرح‌ریزی نمایید.
نرمش های زانو
حرکت کواد
در ادامه نرمش‌ها یا تمرین‌های تقویت زانو با هدف افزایش قدرت عضله‌های این مفصل توضیح داده می‌شود. پیش از درمان زانو درد با ورزش و تمرین های زیر حتماً با متخصص فیزیوتراپی در مورد مناسب بودن آنها مشورت کنید. در کل انجام حرکات اصلاحی زانو تنها به شرط بروز نیافتن یا تشدید نشدن درد مجاز است.
در ابتدا تمرین‌های مقدماتی تقویت زانو را انجام دهید و هر زمان که انجام دادن آنها برایتان آسان شد، تمرین‌های متوسط و در نهایت پیشرفته را جایگزین حرکت‌های قبلی کنید.
زانوی آسیب دیده را صاف نگه دارید، سپس مچ پا را رو به بالا خم کنید، پشت زانو را به زمین یا تخت فشار دهید و عضله‌های بالای ران را منقبض کنید. 5 ثانیه در این حالت بمانید و سپس استراحت کنید.
بالا بردن پای صاف
زانوی دردناک را صاف نگه دارید؛ سپس پا را به سمت بالا خم کنید، عضله‌های بالای ران را منقبض کنید و پا را به آهستگی 4 تا 6 اینچ بلند کنید. 5 ثانیه در این حالت بمانید و سپس به آرامی به حال اول بازگردید.
حرکت کواد با قوس کوتاه
بالشت یا حوله لوله شده‌ای را زیر زانوی آسیب دیده بگذارید. پا را به آرامی تا جایی بلند کنید که زانو صاف شود. 5 ثانیه در این حالت بمانید و سپس به آهستگی پا را به حالت اول بازگردانید.
صاف و خم کردن زانو
زانوی آسیب دیده را دراز کنید، سپس به آهستگی ضمن خم کردن زانو و مفصل ران، پای آسیب دیده را به سمت عقب و باسن ببرید. 5 ثانیه در این حالت بمانید و سپس به آرامی به موقعیت اولیه برگردید.
انجام حرکت کواد به کمک چهارپایه
زانوی آسیب دیده را روی صندلی یا چهارپایه بگذارید. مچ پا را به سمت بالا خم کنید، پشت زانو را به سمت پایین فشار دهید و عضله‌های بالای کشاله ران را منقبض کنید. 5 ثانیه در این حالت بمانید و سپس استراحت کنید.
خم کردن زانو در حالت نشسته
روی صندلی بنشینید و زانوی آسیب دیده را اندکی خم کنید. زانوی آسیب دیده را به آهستگی به سمت عقب خم کنید، به طور همزمان باسن را به سمت لبه صندلی بلغزانید و زانو را بیشتر به سمت عقب ببرید. 5 ثانیه در این حالت بمانید و سپس به آهستگی به حالت اول برگردید.
سلام خسته نباشید. من در زیر زانوهام اضافه استخوان وجود دارد در ابتدا خیلی درد داشت ولی الان درد نمیکنه میخواستم بپرسم احتمال داره در اینده دوباره درد بکنه و مشکل ایجاد بکنه
بازتاب: تزریق زانو,تزریق پی ار پی,زانو درد,درد زانو,دکتر مویدفر,جراح زانوی خوب,فوق تخصص زانو